Mùa cơm mới/nghi lễ và ẩm thực mừng cơm mới là một sự kiện đặc biệt và truyền thống của dân tộc Tày ở Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh, Việt Nam. Nghi lễ mừng cơm mới tổ chức theo truyền thống của người dân địa phương chỉ diễn ra vào tháng 10 âm lịch trong năm, là dịp để người dân và du khách hòa mình vào một mùa sôi động đánh dấu hoàn thành mùa thu hoạch lúa trên ruộng bậc thang.

Nguồn gốc lễ mừng cơm mới

Lễ mừng cơm mới được tổ chức cùng với lịch sử khai hoang, lập nghiệp của người Tày ở Bình Liêu. Có nhiều chuyện kể khác nhau về nguồn gốc của lễ mừng cơm mới, một trong những câu chuyện đó nói rằng: Thuở xưa có hai anh em trai nhà nghèo khó, cha mẹ lại già yếu. Người dân bản quanh năm phải vào trong rừng sâu, bới đào rễ củ trong rừng. Cuộc sống của họ cứ tiếp diễn cho đến khi hai anh em nhà nọ trưởng thành.
Thấy dân bản quanh năm nghèo khổ, làm lụng vất vả nhưng lại chẳng bao giờ đủ ăn, họ quyết định đi xa tìm thứ khiến cuộc sống no đủ hơn chứ không thể chết dần trong cảnh đói nghèo. Sau hơn một năm thì họ trở về với bản làng và mang theo một thứ ngũ cốc ngon hơn ngô, họ nói đây là thứ “người trời” hay ăn, họ gieo những hạt ngũ cốc đó xuống đất, rồi nó nảy mầm, ra bông, kết hạt. Từ đó dân bản được ấm bụng, chẳng còn lo đói nữa. Họ gọi những hạt ngũ cốc đó là hạt lúa. Để ghi nhớ điều kỳ diệu này, mỗi năm khi gặt xong mùa màng bội thu, bản, làng lại tổ chức mừng cơm mới.

Lễ mừng cơm mới diễn ra như thế nào

Ngay từ sáng sớm, bà con họ hàng trong bản đã kéo đến nhà gia chủ (gia đình người làm lễ), mỗi người một việc cùng nhau chuẩn bị các lễ vật cho buổi lễ. Lễ mừng cơm mới tổ chức sau gặt vụ mùa với ý nghĩa tổng kết một năm sản xuất, dâng thành quả lao động để cúng trời, cảm ơn trời, đất, các vị thần linh và tổ tiên vì đã cho một vụ mùa bội thu và cầu mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt, cầu mong sức khoẻ cho mọi người, đồng thời thể hiện sự tôn kính với ông bà tổ tiên đã khuất.
Ngày xưa, lễ mừng cơm mới gồm có các bước gồm: báo cáo tổ tiên về việc làm hôm nay, báo cáo với tổ tiên trình tự buổi lễ sẽ diễn ra như thế nào, phần lễ là dâng lễ vật lên gồm cơm mới và các sản vật địa phương.

Thời điểm diễn ra các hoạt động mừng cơm mới

Một lễ mừng lúa mới thông thường được tổ chức vào tháng 10 âm lịch hàng năm, gắn với đời sống tâm linh và tín ngưỡng của đồng bào mình từ bao đời nay, khi tổ chức lễ xong là đã báo cáo và dâng lên tổ tiên, Ngọc Hoàng những thành quả lao động một năm qua, để rồi tổ tiên, Ngọc Hoàng tiếp tục bảo vệ, giúp mọi người mùa vụ tới thắng lợi hơn, nhà nhà, người người được an vui, hạnh phúc.

Dưới đây là một số điểm nổi bật về Mùa cơm mới Bình Liêu và hoạt động của bạn khi tham gia chương trình này

Có thể tham gia lễ mừng cơm mới truyền thống gắn kết với nhiều trải nghiệm khác

Mùa cơm mới là một sự kiện quan trọng trong văn hóa của người dân tộc Tày ở Bình Liêu. Cùng với tham dự sự kiện cơm mới, bạn có thể tham gia vào các hoạt động thu hoạch nông lâm sản truyền thống như thu hoạch quả sở, thu hoạch củ dong riềng, trải nghiệm leo núi… và nhiều hoạt động khác.

Thưởng thức ẩm thực mùa cơm mới

Mùa cơm mới là dịp để thưởng thức các món ăn ngon và đặc sản, các món ăn truyền thống của Bình Liêu. Bạn có thể thưởng thức các món như cơm mới được chế biến từ gạo nếp mới, rau hữu cơ Bình Liêu, các món cá suối, các món chế biến từ thịt gà bản, lợn bản Bình Liêu.

Hoạt động tham quan, giải trí

Trong suốt mùa cơn mới, chúng tôi sẽ thiết kế nhiều hoạt động tham quan giải trí cho du khách phù hợp như biểu diễn âm nhạc, các cuộc thi và trò chơi dân gian địa phương vui nhộn như giới thiệu đến khách thăm quan về di sản hát Then – đàn tính của người Tày Bình Liêu đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới, đưa du khách tham gia các chương trình đánh quay, ném còn …

Thời gian và địa điểm

Mùa cơn mới được tổ chức ở nhiều bản người Tày Bình Liêu, nhưng trung tâm của sự kiện diễn ra ở các bản xung quanh đình Lục Nà (xã Lục Hồn). Theo yêu cầu của quý khách, chúng tôi sẽ thiết kế chương trình trải nghiệm mùa cơm mới ở các gia đình địa phương nơi đây.
Và theo yêu cầu của quý khách, ngoài hoạt động nghi lễ mừng cơm mới truyền thống được tổ chức chỉ trong tháng 10, chúng tôi cũng sẽ tổ chức các hoạt động cơm mới để trải nghiệm trong những tháng cuối năm.

Thời tiết và thời gian tốt nhất để tham gia

Thời điểm cuối mùa thu và đầu mùa đông là thời gian tốt nhất để tham gia vào hoạt động cơm mới, khi khí hậu mát mẻ và cảnh quan thiên nhiên rực rỡ. Nên lên kế hoạch tham gia vào sự kiện này vào khoảng cuối tháng 10 và đầu tháng 11 để trải nghiệm đỉnh điểm của Mùa cơm mới địa phương.
Mùa cơm mới ở Bình Liêu không chỉ là một sự kiện tập hợp sự đoàn kết, vui chơi giải trí mà còn thể hiện bản sắc văn hóa đặc biệt của vùng đất này, là cơ hội để bạn hiểu hơn về cuộc sống và tinh thần hòa nhã của người dân Bình Liêu. Hãy liên hệ binhlieu.travel để chúng tôi giúp bạn thiết kế chương trình phù hợp trải nghiệm bản sắc văn hóa địa phương.

BINHLIEU.TRAVEL