Dân tộc Dao là một trong những dân tộc thiểu số của Việt Nam. Họ có nguồn gốc từ các nhóm dân tộc Dao ở các khu vực núi cao phía bắc. Người Dao đã di cư và định cư ở Việt Nam từ lâu đời, chủ yếu là do tình trạng chiến tranh, bất ổn xã hội trước đây.
Người Dao chia ra thành nhiều nhóm khác nhau, với những nét riêng về phong tục tập quán mà biểu hiện rõ rệt nhất là trên trang phục của họ. Màu sắc trang phục sặc sỡ, màu đỏ là chủ đạo, trong đó có nhóm Dao Thanh y và Dao Thanh phán ở Bình Liêu. Người Dao, trong đó có Dao Thanh y duy trì nền văn hóa riêng biệt, có ngôn ngữ và trang phục truyền thống đặc biệt. Trong văn hóa của người Dao thường có các đặc điểm tôn giáo dân gian, với sự tôn thờ các linh thần, tổ tiên và các hoạt động tâm linh. Ngoài ra, nghệ thuật truyền thống như điệu múa, hát, và nghệ thuật dệt may cũng là những nét độc đáo của văn hóa Dao. Ngày nay, người Dao Thanh y ở Bình Liêu vẫn duy trì nền văn hóa truyền thống của mình trong điều kiện chịu ảnh hưởng của các yếu tố hiện đại và sự phát triển của xã hội. Nhiều nghi lễ đặc sắc trong truyền thống văn hóa của người Dao, trong đó đặc biệt là lễ cấp sắc… Không đơn thuần là phong tục thuần túy chứa đựng, hội tụ nhiều nét văn hóa độc đáo mà còn mang giá trị nhân văn sâu sắc: Đó là lòng thành kính với tổ tiên, là sự trân trọng bản sắc văn hóa dân tộc, đó cũng là cách mà người Dao thể hiện tình đoàn kết, sợi chỉ đỏ liên kết thống nhất dân tộc, là hồn thiêng của dân tộc Dao sinh sống trên địa bàn Bình Liêu.
Nghệ thuật hát dao duyên của Dao Thanh y
Hát giao duyên là tục hát ứng đối giữa nam và nữ của dân tộc Dao Thanh y, trước kia, do quan niệm “nam nữ thụ thụ bất thân”, trai gái chưa kết hôn không được tự do tìm hiểu nhau như bây giờ, nên hát giao duyên là cách duy nhất để các đôi trai gái tìm hiểu nhau. Thông qua câu hát, chàng trai và cô gái tìm hiểu thông tin về xuất thân, sở thích hay quan niệm sống của nhau, cũng có khi là để trêu đùa nhau. Phần lời trong những bài hát giao duyên của người Dao là những bài ca dao, chủ yếu được làm theo kiểu thơ thất ngôn, thỉnh thoảng có xen câu tứ ngôn, ngũ ngôn. Lời ca trong những bài hát thường mang ý nghĩa sâu xa, tế nhị, thể hiện sự trong sáng, lương thiện của những chàng trai, cô gái dân tộc Dao Thanh y. Ví dụ, chàng trai hỏi cô gái: “Mặt trời đã chiếu ngang sườn núi/ Em ngồi ở đó, em đợi ai/ Anh đến rủ em cùng lên núi/ Hái cây thuốc về cứu muôn dân”. Cô gái trả lời: “Em ngồi em đợi anh lên núi/ Hái lá thuốc về để cứu người/ Xóm làng mạnh khỏe vui cày cấy/ Dựng xây làng bản mãi yên vui”. Hát giao duyên là một phần quan trọng trong văn hóa truyền thống của người Dao Thanh y. Đây không chỉ là một biểu hiện nghệ thuật âm nhạc mà còn là cách thể hiện tình cảm, tâm huyết và lối sống của người Dao. Nó là một di sản văn hóa quý báu, được truyền đồng từ đời này sang đời khác, làm nổi bật sự độc đáo và đẹp đẽ. Hát giao duyên thường được thể hiện trong các dịp lễ hội truyền thống, các nghi lễ, hay đơn giản chỉ là trong cuộc sống hàng ngày. Những giai điệu độc đáo kết hợp cùng với lời hát chân thành đã tạo nên một không khí tinh tế và gần gũi, giúp người nghe cảm nhận được sự giao thoa giữa con người và thiên nhiên. Những bài hát giao duyên thường thể hiện những câu chuyện về cuộc sống, tình yêu đôi lứa, và truyền thống của người Dao, như là một ngôn ngữ tinh tế, chuyển tải thông điệp sâu sắc về tâm hồn và triết lý sống của người Dao Thanh y. Đây không chỉ là biểu tượng của văn hóa truyền thống mà còn là nguồn cảm hứng và niềm tự hào của cộng đồng. Trong những câu hát, mọi câu chuyện, mọi cảm xúc, và mọi giá trị văn hóa được kể lên và truyền đạt một cách chân thật, làm cho hát giao duyên trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống và tâm hồn của người Dao Thanh y.
Làm thế nào để du khách thưởng thức được những câu hát dao duyên của người Dao Thanh y
Để du khách có thể thưởng thức được những làn điệu hát giao duyên của người Dao Thanh y ở Bình Liêu, có một số cách mà du khách có thể thực hiện như sau:
Tham gia các ngày hội, sự kiện truyền thống
Các ngày hội, lễ hội và sự kiện truyền thống thường là nơi diễn ra các làn điệu hát giao duyên của người Dao Thanh y Bình Liêu. Khi du lịch đến Bình Liêu và đến các bản của người Dao Thanh y, bạn có thể hỏi xem có các sự kiện nào diễn ra trong thời gian bạn thăm và tham gia để trải nghiệm sự huyền bí của loại hình âm nhạc dân gian này.
Tìm hiểu về lịch sử, ý nghĩa lời hát dao duyên
Để hiểu sâu hơn về nền văn hóa và lịch sử của người Dao Thanh y, bạn nên tìm hiểu về ý nghĩa của từng câu hát. Các hướng dẫn viên địa phương hoặc cư dân địa phương có thể giúp bạn giải mã các thông điệp và câu chuyện được chứa đựng trong những lời hát của người Dao Thanh y.
Đặt hàng biểu diễn
Du khách có thể thưởng thức các buổi biểu diễn hát giao duyên bằng việc đặt hàng các nhóm văn nghệ địa phương biểu diễn phục vụ. Các nhóm văn nghệ địa phương có thể tổ chức các buổi biểu diễn văn hóa truyền thống để giới thiệu cho du khách, trong đó có hát giao duyên của người Dao Thanh y.
Giao lưu với cộng đồng người Dao Thanh y
Tham gia các hoạt động giao lưu với cộng đồng địa phương, như thăm các gia đình người Dao Thanh y có thể mở ra cơ hội trải nghiệm âm nhạc truyền thống một cách chân thực và gần gũi nhất. Bằng cách thực hiện những hoạt động này, du khách sẽ có cơ hội không chỉ thưởng thức những làn điệu hát giao duyên độc đáo mà còn tìm hiểu sâu hơn về nền văn hóa và lịch sử phong phú của người Dao Thanh y ở Bình Liêu. Để thưởng thức loại hình nghệ thuật này hãy liên hệ binhlieu.travel hoặc nhóm zalo hỗ trợ du lịch Bình Liêu tại địa chỉ https://zalo.me/g/hcwhfm384bạn nhé.
